Khi ấy Tôn Hành Giả và Sa Tăng đồng ra cữa động, Tôn Hành Giả nói:

- Ngươi đằng vân chậm lắm, để ta cân đẩu vân đi trước cho mau.

Sa Tăng níu lại nói rằng:

- Ðại ca giấu đầu lòi đuôi! Tôi biết ý Ðại ca đi về trước biến hóa mà sắp đặt. Chi bằng đi với tôi một lượt mới biết giả chơn. Té ra Hành Giả thiệt tình mà Sa Tăng nghe dạ!

Khi hai anh em đồng đằng vân tới núi Hoa quả, đến động Thủy Liêm. Ngó thấy Tôn Hành Giả đương ngồi trên ghế đá đương đem một con khỉ khác biến làm Sa Tăng, có ý sắm tuồng đi thỉnh kinh nữa.

Tôn Hành Giả nổi nóng xách thiết bảng xông vào mắng rằng:

- Mi là con yêu quái nào đó, sao dám giả hình ta, lại chiếm cứ thạch động, tội mi đáng đường nào?

Hành Giả giả cũng nổi giận giơ thiết bãng đánh liền.

Hai người giao chiến một hồi, rồi đằng vân lên mây đánh nữa!

Sa Tăng cũng đằng vân theo, muốn xông vào trợ chiến: Ngặt không biết ai thiệt ai giả, nên sợ đánh lầm.

Giây phút nhảy xuống xông vào động kiếm gói đồ, ngặt tới cửa động thấy nước lên trắng dã nên chẳng dám nhảy vào. Bởi cớ ấy nên kêu động Thủy liêm, nghĩa là rèm nước; nước che cửa động như bỏ tấm rèm.

Khi ấy Sa Tăng vào động không được, túng phải đằng vân lên mây, cũng không dám trợ chiến.

Tôn Hành Giả nói:

- Sa Tăng ngươi chẳng trợ chiến thì thôi, hãy về thuật chuyện cho thầy rỏ. Ðể ta dẫn con yêu nầy qua Nam Hải, cho Bồ Tát phân biệt giả chơn.

Tôn Hành Giả giả cũng nói theo một rập.

Sa Tăng nhìn không đặng, túng phải đằng vân về thầy.

Còn hai Hành Giã và đánh và đi đến núi Phổ đà (Lạc đà).

Các vị thần vào báo với Quan Âm rằng:

- Có hai Tôn ngộ Không đánh với nhau ngoài núi.

Quan Âm đồng đi với Huệ Ngạn và Thiện Tài, Long Nữ, đến trước núi nạt lớn lên rằng:

- Loài yêu nghiệt đi đâu đó?

Hai Hành Giả níu nhau đồng nói rằng:

- Thằng nầy giống in đệ tử, đánh với tôi từ Thùy Liêm Ðộng cho tới đây, xin Bồ Tát phân giùm chơn giả.

Quan Âm xem một hồi rồi nói nhỏ với Thiện Tài và Huệ Ngạn rằng:

- Hai người, mỗi người níu một Hành Giả đứng hai bên, đặng niệm thần chú cô, coi ai nhứt đầu thì người ấy thiệt là Tôn Hành Giả.

Nói rồi lớn rằng:

- Hai ngươi hãy đứng riêng ra, cho ta xem thử?

Hai Hành Giả vưng lời, Thiện Tài và Huệ Ngạn, mỗi người níu một Hành Giả.

Quan Âm niệm chú lăm đăm.

Tôn Hành Giả ôm đầu la nhức vùng vẫy ngã lăn, bảo đừng niệm nữa Tôn Hành Giả giả cũng nhái theo.

Quan Âm thôi niệm, hai người đồng chờ dậy, đánh ẩu đả với nhau.

Quan Âm hết phép, liền kêu:

- Ngộ Không.

Hai người đồng dạ.

Quan Âm nói:

- Năm xưa ngươi làm Bật mã ôn, và làm phản thiên đình, chư hầu đều biết mặt. Vậy thì hai người đồng đến thượng giái cho chư thần nhìn thử?

Hai Hành Giả đồng tạ ơn. Rồi kéo nhau lên cửa Nam Thiên.

Khi ấy Quảng mục thiên vương, Mã nguơn soái, Triệu nguơn soái, Ôn nguơn soái và các vị thiên thân đồng cầm binh khí, ra cản lại mà hỏi rằng:

- Ði đâu đó? Chỗ nầy là chỗ đánh lộn hay sao?

Hai Hành Giả đồng nói rằng:

- Tôi bảo hộ Ðường Tăng đi thỉnh kinh, bởi tôi đánh chết lũ ăn cướp, nên Tam Tạng đuổi tôi về. Không biết con yêu nầy giả hình tôi hồi nào, đến đánh Ðường Tăng té nhào mà đoạt đồ hành lý, lại chiếm cứ Thủy Liêm động của tôi. Tôi mới đánh với nó dẫn tới núi Lạc đà, Quan Âm nhìn không đặng. Bởi cớ ấy nên đến đây, nhờ sức chư thần coi ai chơn ai giả?

Các thiên thần xem hồi lâu, không biết người nào thiệt.

Hai Hành Giả đồng hét lớn rằng:

- Các ngươi nhìn không đặng thì thôi, tránh đường cho ta vào ra mắt Thượng Ðế. Các vị thần cản không đặng.

Bốn vị Thiên sư vào tâu rằng:

- Dưới trung giái có hai Tôn ngộ Không, vào Thiên Môn xin vào yết chúa.

Tâu vừa dứt lời, xảy thấy hai người vào đền.

Thượng Ðế phán hỏi rằng:

- Hai ngươi việc nhơn việc chi đến thiên cung làm loạn, không sợ chết hay sao?

Hai Hành Giả đồng quỳ lạy tâu rằng:

- Ngay tôi quy y theo Phật, chẳng dám làm loạn như xưa. Bởi vì con yêu nầy giả mạo hình tôi mà làm sự trái lẽ, vân vân. Nên tôi đến đây nhờ Bệ Hạ phân trần chơn giả.

Thượng Ðế truyền Lý Thiên Vương đem kiếng chiếu yêu soi thử.

Thấy trong kiếng hai Hành Giả hình tượng như nhau, không sai một mảy. Thượng Ðế phân không đặng truyền lịnh đuổi ra.

Khi ấy hai hành Giả đồng cười ngất rằng:

- Vậy thì hai ta tìm đến thầy, coi ai thiệt ai giả! Nói rồi đồng đi lập tức.

Còn Sa Tăng về thuật chuyện cho thầy nghe.

Tam Tạng nói:

- Tệ thì thôi! Vậy mà ta ngở Hành Giả đánh ta, nay mới rỏ yêu tienh giả mạo.

Sa Tăng thưa rằng:

- Nó lại giả thầy, và giả một Bát Giới gánh đồ hành lý; lại giã hình tôi và con ngựa rõ ràng, tôi nổi giận đập Sa Tăng giả chết tươi, coi lại là con khĩ đột, con tinh ấy đương đánh với Hành Giả, tôi coi hai người như một không biết ai là yêu!

Tam Tạng nghe thất sắc!

Bát Giới cười ha há, nói rằng:

- Hèn chi bà chủ nhà nói nhiều đám thỉnh kinh là phải lắm. Ấy là một đám nữa đó.

Nói vừa dứt tiếng, xảy nghe tiếng la lớn, và cải tẩy trên mây, thầy trò đồng ra xem thử, thấy hai Hành Giả đánh ẩu đả với nhau, Bát Giới nhãy dựng lên kêu lớn rằng: - Sư huynh đừng ngầy nữa, có lão Trư đến đây.

Hai Hành Giả đồng nói lớn rằng:

- Hay lắm, hay lắm! Sư đệ trợ chiến mà đánh yêu tinh.

Sa Tăng thưa rằng:

- Xin thầy ngồi đây, để tôi với nhị ca níu hai người xuống, thầy niệm chú, coi có ai nhứt đầu, thì người ấy là thiệt.

Tam Tạng khen phải, Sa Tăng, Bát Giới đồng đằng vân nói lớn rằng:

- Hai anh đừng đánh nữa, hảy xuống cho thầy nhìn.

Hai người y lời đứng xuống. Tam Tạng niệm chú, Sa Tăng níu một người, Bát Giới cũng vậy.

Hai Hành Giả đồng la lớn rằng:

- Tôi đánh đã mệt quá! Thầy còn niệm chú làm chi? Xin đừng niệm nữa, nhứt đầu chịu không nổi.

Tam Tạng thôi niệm, hai người áp đánh với nhau.

Khi ấy hai Hành giả đồng nói rằng:

- Sư đệ hãy bảo hộ thầy, đặng ta dẫn nó xuống Diêm Vương, coi ai chơn ai giả?. Nói rồi đồng kéo nhau đi.

Còn Bát Giới hỏi Sa Tăng rằng:

- Ngươi đã thấy Bát Giới gánh đồ sao chẳng giựt về cho rảnh?

Sa Tăng nói:

- Bầy khỉ thấy tôi đánh chết Sa Tăng giã, thì chúng nó áp lại bắt tôi; tôi chạy mau mới thoát khỏi. Sau trở lại thấy nước bao cửa động không ngỏ vô đặng, làm sao mà lấy gói đồ?

Bát Giới nói:

- Tại ngươi không thạo đó. Năm trước ta đi rước Hành Giả, Hành Giả vào động thay áo, ta thấy chắc nó cất gói đồ trong động.

Tam Tạng nói:

- Ngươi đã biết đường vào động, thừa dịp nầy nó đi khỏi, ngươi vào động lấy hành lý mà đi Tây Phương. Dầu thiệt Hành Giả về đây, ta cũng không dùng nó nữa.

Bát Giới nói:

- Tôi đi cho, tôi đi cho.

Nói rồi đằng vân bay riết.

Còn hai Hành Giả đi gần tới đền thập điện, Dạ Xoa kinh hãi chạy vào đền đáo tin. Quỷ sứ cũng chạy vào đền tâu rằng:

- Có hai ông Tề Thiên đại thánh đánh lộn gần tới đền.

Mười vị Minh vương nghe báo đồng nhóm lại, đến bạch với Ðịa tạng vương và lại đền Sum la điễm binh tướng mà thũ. Xảy thấy gío thổi tới đùng đùng, hai Hành Giả kéo tới trước đền Sum la.

Quỷ sứ cản lại hỏi rằng:

- Ðại Thánh vì chuyện chi mà đến đây?

Hai Tôn Hành Giả nói:

- Bởi yêu tinh nó giã hình Lão Tôn mà làm trái lẻ như vậy, vân vân. Nên tôi dẫn nó đến Âm phủ, xin Minh vương tra bộ, coi nó là vật gì xuất thân, mà thâu hồn phách nó: Kẻo để vậy thì không ai biết giã chơn.

Vua thập điện truyền Pháp quan đem bộ ra tra, chẳng có tên Ngộ Không giã! Còn mấy khoản loài khỉ, khi trước bị Hành Giã bôi hết rồi, nên từ ấy đến nay bỏ bộ ấy. Phán quan tâu lại như vậy.

Mười vua đồng nói rằng:

- Ðại Thánh ôi! Trong các bộ chúng tôi chẳng có tên họ Ngộ Không giã! Vậy xin Ðại Thánh lên lại Dương gian.

Ðịa tạng vương vừa tới nghe rỏ liền phán rằng:

- Ðể ta bảo con Ðề thính của ta tra thử? (Nguyên địa tạng vương có con thứ tên là Ðề thính, nếu nó mọp dưới đất một hồi, thì coi thấu các loài trong trời đất).

Khi ấy con Ðề thính vưng lịnh, mọp giây phút rồi dậy tâu nhỏ rằng:

- Con quái nầy có tên, song chẳng nên nói trước mặt nó, và bắt nó cũng không đặng nữa!

Ðịa tạng vương hỏi rằng:

- Nếu nói trước mặt nó thì làm sao?

Ðề thính tâu rằng:

- Nếu nói trước mặt nó, thì nó phá lắm, cỏi Âm phủ không an.

Ðịa Tạng phán hỏi:

- Vì cớ nào mà bắt nó không đặng?

Ðề thính tâu rằng:

- Nó tài phép cũng như Tôn ngộ Không, nên khó bắt lắm!

Ðịa Tạng than rằng:

- Như vậy biết tính làm sao?

Ðề thính tâu rằng:

- Phép nào cho qua phép Phật?

Ðịa Tạng vương trực nhớ lại, liền phán rằng:

- Hai ngươi tài phép cầm đồng, hình dung giống tạc. Nếu muốn phân biệt cho rõ, thì hai ngươi đến chùa Lôi Âm, Phật thích ca Như Lai xữ đoán cho.

Hai Hành Giả đồng nói:

- Phải, phải, để đến Phật Tổ mới xong.

Mười vua thập điện đưa Ðịa Tạng về Túy vân cung.

Còn hai Tôn Hành Giả và đánh và bay đến núi Linh thứu.

Khi ấy có Thích Ca Như Lai đương giảng kinh trên tòa sen, các vị phật Bồ Tát, tám vị Kim Cang, năm trăm La Hán, ba ngàn Yết đế và các đệ tử nhõ đương nghe Phật Tổ giảng kinh.

Phật Tổ bước xuống tòa sen nói rằng:

- Các ngươi đều một lòng, hãy xem đám hai lòng tranh đấu? Các vị đệ tử nghe nói lấy làm lạ, ngó ra không thấy chuyện chi.

Giây phút nghe tiếng hét lớn, hai Hành Giả kéo nhau đến cửa chùa Lôi Âm.

Tám ông Kim cang kinh hoãng chạy ra cãn lại hỏi rằng:

- Hai người đi đâu đó?

Hai Hành Giả đồng nói rằng:

- Bởi yêu tinh nó giã hình ta, nên đến đây xin Phật Tổ phân minh chơn giã.

Tám vị Kim cang cãn không lại, hai Hành Giả kéo vào bữu điện, đồng quỳ lạy dưới tòa sen, thưa hết mọi việc, vân vân..

Và bạch rằng:

- Bởi tôi đi nhiều chỗ cũng không ai nhìn đặng giã chơn, nên phải đến đây nhờ Phật Tổ xét người tà chính, đặng tôi phò Ðường Tăng đi thỉnh kinh, đem về Ðông độ.

Khi ấy ai nấy thấy hai người nói rập với nhau một thể, đều không rõ giã chơn.

Còn Phật Thích Ca biết rồi song chưa kịp nói.

Xãy thấy Quan Âm vào ra mắt, Thích Ca Như Lai nói:

- Quan Âm bạch rằng: Bởi đệ tử xem không ra, nên đến cầu Như Lai, xin phân tà chánh.

Thích Ca Như Lai cười rằng:

- Tuy các ngươi hiểu các việc trong đời song chưa rõ các loài trong thế giái.

Quan Âm bạch rằng:

- Chẳng hay các loài trong thế giái làm sao?

Thích Ca Như Lai nói:

- Năm bực tiên là: Thiên tiên, Ðịa tiên, Thần tiên, Nhơn tiên, Quỷ tiên. Còn năm loài trùng là: Lão trùng, loài người; Lân trùng, loài có vẩy; Mao trùng, loài có lông như các thú; Vỏ trùng, loài có cánh như chim như gà; Côn trùng, loài có võ như rùa, trạnh, sò, ốc, hoặc kêu là giái trùng. Song con yêu nầy không phải thuộc về năm bực tiên, cũng chẳng thuộc về năm loài trùng. Thiệt là tứ hầu hổn thế.

Quan Âm bạch rằng:

- Chẳng hay bốn con khỉ ấy tên chi?

Thích Ca Như Lai nói:

- Bởi bốn con khỉ ấy không nhập vào mười loài, nên kêu chúng là hổn thế, hãy nghe cho rỏ ràng:

Linh minh thạch hầu, biết cơ trời đất (Khỉ linh).

Xích khao mã hầu, thông phép cao xa (khỉ đỏ xương cụt).

Thông tuy viên hầu, tài năng mạnh bạo (con vượn cáng vá).

Lục nhỉ kiển hầu, biến hóa vô cùng (con giộc sáu tai).

Bởi con Lục nhỉ kiển hầu đứng một chỗ mà biết việc ngàn dặm, ai nói hành nó cũng nghe, nên giả làm Ngộ Không mới coi như một.

Khi ấy Lục nhỉ kiển hầu nghe nói kinh hồn, liền nhảy ra chạy đại.

Thích Ca Như Lai truyền đuổi theo.

Tám vị Kim cang và năm trăm La Hán đồng vây phủ.

Tôn Hành Giả cũng trợ chiến, quyết bắt cho đặng Lục nhỉ kiển hầu.

Thích Ca Như Lai nói:

- Ngộ Không đừng hỗn chiến, để ta bắt nó cho.

Tôn Hành Giả giã nghe nói hết hồn, biết là cự không lại, liền biến ra con ong mật bay lên.

Thích Ca Như Lai lấy bình bát quăng theo, bình bát thâu con ong rồi đậy sấp sa xuống.

Ai nấy không biết, đều nói:

- Yêu tinh trốn mất rồi.

Thích Ca như lai cười rằng:

- Nó chạy đâu cho khỏi, còn ở trong bình bát của ta

Ai nấy lại giở nấp bình bát, thấy con khỉ sáu tai rỏ ràng.

Tôn Hành Giả nổi giận nói rằng:

- Xưa mi phò ta, nay lại làm phản Và nói và đập một thiết bãng chết tươi.

Thích Ca Như Lai than rằng:

- Tội nghiệp quá!

Tôn Hành Giả bạch rằng:

- Như Lai thương nó làm chi? Bởi khi trước tôi làm chúa động, phong bốn cửa nó làm nguyên soái, tướng quân. Nay nó nghịch mạng, lại giả mạo đánh thầy tôi chết giấc mà đoạt gói đồ, ấy là tội ăn cướp sát nhơn, cứ theo luật thì xữ trảm. Bởi cớ ấy nay tuyệt dòng khỉ sáu tai.

Khi ấy Thích Ca Như Lai truyền rằng:

- Tôn Hành Giả hãy đi bảo hộ Tam Tạng đến thỉnh kinh cho mau.

Tôn Hành Giả quỳ lạy bạch rằng:

- Thầy tôi đã dứt tình không dùng tôi nữa; tôi có đi theo cũng đuổi, vì người đã quyết lòng. Vậy xin Phật Tổ từ bi, niệm chú tòng cô cho kim cô rớt xuống, tôi dưng lại ho Phật Tổ, đặng tôi về trần tục mới êm.

Thích Ca Như Lai nói:

- Ngươi đừng mơ tưởng việc không có, muốn tính chuyện quỷ với ta sao? Ðể ta sai Quan Âm đem ngươi đến Tam Tạng mà nói giùm, chắc bề nào cũng phải dụng ngươi nữa. Hãy rèn lòng từ thiện, ra công bão hộ Ðường Tăng, chừng thỉnh đặng kinh, ngươi cũng thành chánh quả.

Quan Âm liền tạ ơn. Tôn Hành Giả lạy rồi, đi với Quan Âm tìm Tam Tạng.

Sa Tăng ngó thấy, vội vả mời thầy ra nghinh tiếp.

Quan Âm nói:

- Khi trước con Lục nhỉ kiển hầu giả hình Hành Giả đánh ngươi. Nay nhờ Phật Tổ bắt đặng nó.

Ngộ Không đánh chết rồi. Còn ngươi chưa dứt hoạn nạn, hết gặp yêu kế gặp tinh, phải cho Hành Giả đi theo bão hộ mới đặng. Từ nầy sắp sau ngươi đừng giận và quở la Tôn Hành Giả nữa Tam Tạng liền lạy tạ ơn.

Xảy nghe gió thổi đùng đùng, coi lại Bát Giới mang hai gói đồ về.

Bát Giới thấy Quan Âm liền cúi đầu làm lễ, và bạch rằng:

- Ðệ tử tới núi Hoa quả, động Thủy Liêm, thiệt thấy Ðường Tăng giả, Bát Giới giả và Sa Tăng giả, tôi đập chết hết cả ba, hiện nguyên hình là khỉ đột hết thảy! Tôi kiếm đặng hai gói đồ, không mất một món, nên quảy về đây. Song chẳng hay hai Ngộ Không giả thiệt ra thể nào, xin cho tôi rỏ?

Quan Âm thuật chuyện vân vân.

Bát Giới tạ ơn mừng rỡ. Quan Âm lui về Nam Hải.

Còn bốn thầy trò hòa thuận, từ giả chủ nhà ấy mà lên đường.